Dlaczego czasami należy łamać fotograficzne reguły?

O najczęstszych błędach początkujących fotografów pisaliśmy TUTAJ. O tym jakie są fotograficzne reguły, o tym, jakie cechy ma dobre zdjęcie oraz o tym dlaczego czasami należy łamać ustanowione zasady będzie dzisiaj! Zachęcamy do lektury!

źródło: Pixabay

Fotograficzne reguły

Na przestrzeni lat stworzono cały zespół porad na temat jak wykonać dobre zdjęcie. Warto pamiętać, że wiele technicznych aspektów porządnie wykonanej fotografii przywędrowało do tej techniki z malarstwa. Przecież patrząc na obraz zastanawiamy się nad takimi terminami jak: kompozycja, światłocień, sposób oddania przestrzeni, ekspresja. Fachowcy doradzają, że najważniejsze w fotografii jest światło i kompozycja - czyli układ przedstawionych w kadrze elementów. Na zajęciach z fotografii mówi się, że od ekspozycji i kompozycji zależy treść zdjęcia, estetyka, oddziaływanie na widza. To właśnie te elementy sprawiają, że oglądający uważa dane zdjęcia za dobre. Jakie są inne zalecenia dla początkującego fotografa?

1. Reguła trójpodziału w kompozycji kadru/zasada złotego podziału/ tzw. “mocne punkty w fotografii”
   Zasada ta funkcjonowała już w renesansowym malarstwie. Polega ona na tym, że kadr dzieli się na trzy równe pasy poziome i pionowe z wykorzystaniem dwóch linii w pionie i dwóch w poziomie. Kadr podzielony jest na 9 równych pól. Linie pionowe i poziome wyznaczają tzw. mocne punkty. Kluczowy element zdjęcia powinien znaleźć się w jednym z miejsc przecinających się.  W niektórych aparatach można sobie włączyć taką funkcję, że po lekkim naciśnięciu migawki te linie pokazują się przez wizjer aparatu i pozwalają nam niejako “wycelować” obiektem w mocny punkt. Fotografie opierające się na tej zasadzie uważane są za szlachetne.
2. Zasada dwóch złotych godzin
   Nie powinno się wykonywać zdjęć w pełnym świetle. Fotograficy zauważyli, że istnieją dwie godziny, podczas których światło jest miękkie, specyficznie rozkłada się po fotografowanych obiektach i daje świetne efekty. I nie chodzi tu tylko o kolory, ale kąt padania światła i grę światłocienia! Jedna złota godzina - kiedy wstanie słońce, druga - przed jego zachodem. “Złota godzina” to reguła umowna, ponieważ są to dwie godziny w ciągu dnia, kiedy światło ma specyficzną złota barwę. Wyznaczenie dwóch złotych godzin zależy od położenia geograficznego. 
3. Pokazuj kilka planów
   Zwłaszcza w fotografii krajobrazowej mówi się o tym, aby pokazywać kilka planów. Nie zawsze plan pierwszy jest esencją zdjęcia. Radzi się, że fotografowany obiekt powinien być otoczony pustą przestrzenią. Pusta przestrzeń daje taki swoisty “oddech” i umożliwia wyodrębnienie najważniejszego elementu zdjęcia. Zawodowcy wskazują, że dobra kompozycja, to nie tylko umieszczenie ważnego elementu (postaci, przedmiotu) w “mocnym punkcie”, ale istotne jest także właściwe zarządzanie pustą przestrzenią i przestrzenią, w której znajduje się nasz fotografowany obiekt.
4. Głębia ostrości
   Głębia ostrości nadaje złudzenie przestrzeni i prawie, że “trzeciego wymiaru”. Poprawne zdjęcia, to ostre zdjęcia, ale głębia, która jest jakby rozmyciem sprawia, że to, co ostre wydaje się bliżej oglądającego płaski kartonik zdjęcia. Głębia ostrości jest jednym ze środków wyrazu artystycznego fotografii. Głębie uzyskuje się dzięki parametrom przesłony, ogniskowej obiektywu i odległości, na którą ustawiona jest ostrość obiektywu. Na efekt głębi ma wpływ również rozdzielczość i światłoczułość matrycy (czy błony fotograficznej w przypadku aparatów analogowych). 
5. Prześwietlenie / niedoświetlenie zdjęcia
   Słońce nie zawsze jest sprzymierzeńcem fotografa. Jeśli źle ustawimy się względem światła może dojść do tego, że nasze zdjęcia będą niedoświetlone lub prześwietlone. Radzi się, aby obiektyw skierowany był w stronę przeciwną do źródła światła. Pozwoli to na uniknięcie efektu prześwietlenia. Mówi się właśnie, że fotografować powinno się “ze światłem”, a nie “pod światło”. Zdjęcia z tzw. efektem bloomingu uważa się za złe. Nie ma polskiego odpowiednika na to zjawisko, ale jest to zjawisko bardzo silnego prześwietlenia pojedynczych pikseli i nadmiar wygenerowanych za pomocą światła elektronów niejako “przelewa się” na sąsiednie piksele (to w fotografii cyfrowej).
6. Zakrzywianie linii horyzontu czy innych linii prostych
   Początkującym fotografom zwraca się też uwagę na to, aby zwracali uwagę na to, czy w ich kadrze nie występuje zakrzywienia linii horyzontu, czy innych prostych linii (np. podczas fotografowania budynków). Specjaliści używają statywu, albo innego elementu pozwalającego na stabilizację obrazu i uzyskanie efektu prostej linii horyzontu.

• Unikaj kompozycji centralnych
  Choć nasze oko lubi symetrię, to młodym adeptom fotografii zaleca się, aby tworzyli kompozycje asymetryczne. Fachowcy twierdzą, że kompozycja centralna jest nudna i odwraca uwagę od innych elementów na zdjęciu. 

• Nie obcinaj kończyn
  Najczęstszy błąd w fotografii to chyba obcinanie stóp czy dłoni fotografowanych osób. Przycinaj z głową!

• “Dominujące oko” w portrecie
  Wykonując zdjęcie portretowe możesz zrobić je jako formę popiersia, ujęcie w ½ lub portret całopostaciowy. Jeśli wykonujesz portret  w postaci popiersia - nie bój się podchodzić bliżej i umieść tzw. “dominujące oko” w osi symetrii kadru. To sprawi, że osoba na zdjęciu będzie wyglądała jakby cały czas miała nas na oku!

• Stosowanie linii wiodących
  Wśród reguł i porad znajdziesz również tę o stosowaniu naturalnych linii wiodących, które zbiegają się do fotografowanego obiektu. Linie wiodące to elementy pejzażu, które w naturalny sposób prowadzą oko widza do ważnego momentu w kadrze. Zwłaszcza w zdjęciu miasta, ujęciu reporterskim, czy fotografii krajobrazowej.  Mogą to być szczyty drzew, linie pagórków, droga, tory kolejowe, układ chmur. 

źródło: Pixabay

Dobre zdjęcie, czyli jakie?

Wielu z nas zadaje sobie to pytanie - jakie cechy ma dobre zdjęcie? Co świadczy o tym, że zdjęcie jest dobre? Czy są jakieś obiektywne cechy, które świadczą o tym, że zdjęcie jest dobre? Hmmm…. Każdy z nas ma inna wrażliwość i wśród grupy osób zawsze znajdzie się ktoś, komu dane zdjęcie nie będzie się podobało. Dobre zdjęcie powinno zainteresować, budzić emocje, przykuwać uwagę, nieść ze sobą jakiś przekaz, treść. Oglądając dobre zdjęcie możemy stworzyć opowieść o tym, co widzimy i  czego świadkiem był fotograf. Dobre zdjęcie, to zdjęcie poprawne pod względem technicznym. Ma świetną kompozycję, ciekawe zestawienia kolorystyczne, porządne światło. Aspekt formalny jest tutaj ważny. ALE… UWAGA - dobre zdjęcie to także takie, które jednak łamie zasady. Rzadko, ale zdarza się, że osoba nieświadoma istnienia reguł czy rażących błędów w fotografii wykonuje dobre zdjęcie. 

źródło: Pixabay

Zasady są po to, aby je łamać

Tak twierdzą niektórzy. W dziedzinie fotografii, tak mawiają Ci, którzy wypstrykali już w swoim życiu tysiące zdjęć zgodnie z maksymą fotograficznego guru - jakim jest z pewnością Henri Cartier-Bresson, nazywany ojcem fotoreportażu - “Twoje pierwsze dziesięć tysięcy zdjęć jest najgorsze”.  Tak mawiają Ci, którzy mają na tym polu osiągnięcia. Świadome łamanie zasad powoduje, że fotograf wchodzi na wyższy poziom swojego doświadczenia fotograficznego. Najczęściej łamane zasady dotyczą:

• umiejscowienia obiektów w centrum, 
• kadrowanie obiektów z wykorzystaniem  otworów - okien, drzwi, innych ram
• trójpodziału/złotego podziału/mocnych punktów
• wprowadzania do kompozycji wielu elementów dynamizujących (obiekty ułożone po przekątnej) 
• poziomu światła 
• uzyskiwanie efektu powtarzalności, tworzenie wzorów ze struktur i obiektów
• komponowanie z wykorzystaniem osi symetrii
• eksperymenty ze światłem i głębią ostrości
• umieszczanie linii horyzontu na środku kadru
• nieostrości zdjęcia
• przełamanie koncepcji piony powinny być pionowe, a poziomy - poziome

źródło: Pixabay

Dlaczego czasami należy łamać fotograficzne reguły?

Fotograficzne zasady zaczynają łamać osoby, które mają już pewne doświadczenie w fotografowaniu. To jest po prostu kolejny etap ich twórczości! Trzymanie się reguł w takiej sytuacji może zahamować rozwój fotografa i uniemożliwia wypracowanie własnego stylu. Sugeruje się, aby adepci sztuki fotograficznej rozpoczęli swoje eksperymenty z łamaniem reguł wtedy, gdy zauważą u siebie, że wykonują zdjęcia według reguł wręcz odruchowo! Łamanie zasad wiąże się z tym, że fotografujący musi wiedzieć co zrobić/ jaką zasadę złamać, aby osiągnąć określony, zamierzony przez siebie efekt! Ci, którzy decydują się na łamanie zasad szukają różnych inspiracji - artystycznych i technicznych. Stosują na przykład wielokrotną ekspozycję prosto z aparatu, utrwalają ruch błyskiem i szerokokątnym obiektywem, czy wykonują zdjęcia portretowe przez zroszone kroplami wody szyby! Żeby się zainspirować wystarczy wpisać w Google np. “ciekawe pomysły na zdjęcia”! Można też podpatrywać u mistrzów tej techniki. Z pewnością warto porównać swoje zdjęcia z początku swojej drogi z tymi, które powstały później, i na których widać, że reguły zostały złamane! Można je wywołać, ponieważ wiadomo, że inaczej ogląda się zdjęcia na ekranie laptopa, a inaczej w postaci barwnego lub czarno-białego kartonika trzymanego w ręce!