Z cyklu: "Sylwetki znanych fotografów": Życie i twórczość Grzegorza Przyborka

Grzegorz Przyborek to jedna z najbarwniejszych postaci polskiej fotografii współczesnej. Jego prace stanowią rzadkie połączenie umiejętności pochodzących z różnych obszarów sztuk wizualnych, wspartych wyobraźnią i wiedzą z różnych dziedzin. Z tego m.in. powodu zachwycają i stanowią inspirację dla całych pokoleń młodych artystów. O życiu, twórczości i spojrzeniu na sztukę Grzegorza Przyborka przeczytacie poniżej.

Ciekawostki na temat życia i twórczości

Pierwsze prace Grzegorza Przyborka to dzieła o charakterze paradokumentalnym. Z końca lat 70. ubiegłego wieku pochodzi seria: „Piotrkowska”, natomiast z lat 80. XX wieku poetyckie serie, w których została wykorzystana technika kolażu, takie jak „Pejzaż intymny” (1981/2) oraz „Przedmioty i obrazy” (1984).

Od II połowy lat 80. ubiegłego wieku głównym obszarem zainteresowań artysty stają się zdjęcia inscenizowane. Działania profesora nie ograniczają się jedynie do fotografii, ale są bardzo mocno powiązane z innymi dziedzinami sztuki. Na zdjęciach pojawiają się przedmioty codziennego użytku takie jak pióra, kamienie, ciężarki, które są fotografowane lub które tworzą aranżację funkcjonującą jako autonomiczna praca.

Jedną z jego najciekawszy realizacji jest instalacja przestrzenna, która powstała z wykorzystaniem ptasich skrzydeł, zdjęć oraz kamieni: „Styczeń, luty, marzec…”, poświęcona niematerialności lotu. Za przełomowy okres w twórczości autora uznaje się natomiast lata 90. XX wieku, kiedy artysta nawiązuje do śródziemnomorskich mitów religijnych, dotykając najważniejszych problemów etycznych oraz filozoficznych.

Serie fotograficzne

Grzegorz Przyborek w swoim dorobku artystycznym posiada bogaty zbiór rysunków, grafik, zdjęć oraz instalacji. Poniżej prezentujemy kilka wybranych serii.

1. „Inspiracje” (1989/90). Portrety wykonane w Arles zostały zainspirowane spotkanymi na tym terenie grobami pochodzącymi z okresu IX-X wieku. Fotografie przedstawiają drążone w kamieniu portrety ludzi, które stanowią odwzorowanie miejsca i sposobu, w jaki chowano dawniej zakonników. Co ciekawe każda z sylwet miała inny kształt.

2. „Wspomnienia z Arles” (1990). Przykład oryginalnej na skalę europejską fotografii inscenizowanej, ukształtowanej na bazie oniryzmu i paradoksów postrzegania. Bardzo lekkie śniadanie francuskie, przedstawione na fotografii poniżej to jedna z najbardziej znanych prac Przyborka, która pokazuje z jednej strony perfekcjonizm autora, a z drugiej bardzo delikatne poczucie ironii.

3. „Hotel Europa” (1995). Cykl składający się z siedmiu prac będących swoistego rodzaju manifestem artystycznym przeciwko toczącej się w tym czasie wojnie w Jugosławii. Fotografie Przyborka to z jednej strony przykład twórczości humanistycznej, w której zgłębiane są sfery ludzkiej psychiki, a z drugiej próba zmierzenia się z historią cywilizacji europejskiej. 

4. „Thanatos – On i Ona” (1996). Seria ilustruje zarówno uniwersalne, jak i bardziej osobiste odniesienia do śmierci. Została ona przedstawiona w postaci trójwymiarowych rzeźb, które towarzyszyły wystawianym zdjęciom. W inscenizacjach śmierć pojawia się zarówno w formie męskiej, jak i żeńskiej. Na zdjęciach można również dostrzec odniesienia do idei modernizmu.

5. „Utopia II” (2003). Seria przedstawia kosmos w obrazach-inscenizacjach i ich obrazach fotograficznych. Patrząc na dzieła można odnieść wrażenie, że zostaliśmy wprowadzeni w pewien spektakl. Z jednej strony stworzona instalacja daje poczucie, że można dotknąć materialnego wrażenia stabilności, z drugiej strony czerń, przepaść jest odpowiednikiem niezmaterializowanej przestrzeni wszechświata, symbolem wartości duchowych.

Wypowiedzi zebrane

Grzegorz Przyborek jako wykładowca i wybitnej klasy artysta dzieli się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami zdobytymi w pracy artystycznej ze studentami, wymienia się też poglądami z osobami aktywnie zaangażowanym w działalność artystyczną. Poniżej cytujemy kilka jego wypowiedzi, które są odpowiedzią na pytanie o jego stosunek do pracy artystycznej.

Grzegorz Przyborek to twórca, który od lat tworzy fotografię inscenizowaną. Gdybyśmy mieli w kilku słowach opisać to, co znajduje się na jego zdjęciach to byłyby to: surrealizm, konceptualizm, wykorzystanie optycznych złudzeń. Jego rzeźby powstałe w połączeniu z problemami stricte fotograficznymi zachwycają i skłaniają do refleksji. Właśnie dlatego warto przyjrzeć się im bliżej i zyskać świeże spojrzenie na fotografowanie.

Źródła: przyborek.toya.net.pl, culture.pl, old.bu.uz.zgora.pl