Z cyklu: "Sylwetki znanych fotografów": Życie i twórczość Tadeusza Rolke

Tadeusz Rolke to wielka postać polskiej fotografii. Twórczość tego urodzonego w Warszawie artysty zaliczana jest do klasyki polskiego fotoreportażu i fotografii humanistycznej. Rolke w swoim dorobku artystycznym ma zarówno materiały poważne, jak i rozrywkowe. Przed jego obiektywem stawały najwybitniejsze postacie ówczesnej Polski: pisarze, artyści, politycy. Wszystkich, którzy chcieliby dowiedzieć się nieco więcej na temat życia i twórczości tego artysty zachęcamy do przeczytania naszego artykułu.

Ciekawostki na temat życia i pracy zawodowej

Swój pierwszy aparat - Kodak BabyBox Rolke kupił w czasie Powstania Warszawskiego. Jako nastolatek, zafascynowany czarno-białymi fotografiami wojennymi, publikowanymi w niemieckich magazynach, w ukryciu wykonywał ujęcia okupowanej Warszawy.

Artysta rozpoczął kształcenie na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz Uniwersytecie Warszawskim. Studiów z historii sztuki nie udało mu się jednak ukończyć. W 1951 roku Rolke został oskarżony o członkostwo w rzekomym Ruchu Uniwersalistów i osadzony w więzieniu na 7 lat, jako wróg ustroju. Mury więzienne udało mu się opuścić dopiero na mocy amnestii po śmierci Józefa Stalina.

W 1970 roku fotograf wyjechał na ponad 10 lat do Niemiec. Na emigracji powstały takie znane cykle fotograficzne jak Sycylia czy Fischmarkt - opowiadający o funkcjonowaniu jednego z największych w Europie targowisk.

Ważne tematy w twórczości artysty

Tadeusz Rolke to artysta wszechstronny. Jego twórczość ciężko ująć w konwencjonalne ramy. Do wielu tematów, które podejmuje w pierwszej dekadzie pracy zawodowej - powraca po latach. Nowe interpretacje wynikają z upływu czasu i zmieniających się okoliczności. Poniżej prezentujemy kilka fotografii, stanowiących ilustrację tematów, które w swojej pracy zawodowej podejmował artysta.

- Warszawa w obiektywie. Archiwum fotograficzne Rolkego to ponad 60 lat historii Polski oraz Europy. Szczególne miejsce w jego dorobku artystycznym zajmują zdjęcia poświęcone Warszawie. Fotografie pochodzące z początkowego okresu twórczości obrazują zburzone Śródmieście, Stare Miasto i Muranów. W późniejszym okresie artysta dokumentuje antykomunistyczne wystąpienia, przemiany po 1989 roku. Co ważne, na zdjęciach udało się uchwycić zmieniającą się codzienność.

Przedstawione zdjęcie: Nowy Świat wieczorem, Warszawa 1958, fot. Tadeusz Rolke, Agencja Gazeta

- Różnorodny świat mody. Rolke był jednym z pierwszych artystów, którzy fotografowali modę: zarówno uliczną, jak i profesjonalną. Fotografie modelek były wykonywane w Warszawie, Paryżu, Moskwie, Hamburgu i wielu innych miastach. Na koniec lat 50. XX wieku przypada okres regularnej współpracy Rolkego z projektantką mody Barbarą Hoff. Najsłynniejsza fotografia modowa autora to ta z 1969 roku, na której modelka balansuje o szóstej rano na pasie drogowym Alei Jerozolimskich w Warszawie. Warto wspomnieć, że kobiety to temat, do którego często powraca autor - zaczynając od fotografii mody, przez portrety aż po akty.

Przedstawione zdjęcie:

Sesja mody Barbary Hoff w Alejach Jerozolimskich, Warszawa 1969, fot. Tadeusz Rolke, Agencja Gazeta

- Lata 70. w Niemczech. We wrześniu 1970 roku Tadeusz Rolke wyjeżdża do Republiki Federalnej Niemiec na emigrację. Po pobycie w Wolfsburgu i Monachium, wiosną 1971 roku przyjeżdża do Hamburga i współpracuje z lokalnymi czasopismami. Jego fotografie z tego okresu to zapis wydarzeń kulturalnych i panorama życia ulicznego lat 70.

Przedstawione zdjęcie: Joseph Beuys, DĂźsseldorf 1971, fot. Tadeusz Rolke, Agencja Gazeta

- Fotografie artystów. Rolke przez wiele lat był związany z różnymi środowiskami artystycznymi jak Galeria Krzywego Koła czy Galeria Foksal. Bardzo często uwiecznia na swoich zdjęciach najbardziej znane postacie kultury i sztuki, polskiej i światowej, jak chociażby Małgorzatę Braunek, Zbigniewa Cybulskiego, Korę Jackowską czy Andrzeja Wajdę.

Przedstawione zdjęcie: Małgorzata Braunek, Warszawa 1970, fot. Tadeusz Rolke, Agencja Gazeta

- Ślady przeszłości. W centrum twórczości artysty zawsze byli ludzie. Niezwykle ciekawym projektem Rolkego jest cykl fotograficzny: "Tu byliśmy", uwieczniający pozostałości po społeczności chasydzkiej na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej. To swoista próba ocalenia tych miejsc od zapomnienia.

Przedstawione zdjęcie: Z cyklu: "Tu byliśmy", Fotografia w Tarnowskim Centrum Kultury, Bardejov, Słowacja, 2014, fot. Tadeusz Rolke, Agencja Gazeta

Wypowiedzi zebrane

Tadeusz Rolke to człowiek pogodny, zawsze chętny do współpracy z początkującymi fotografami, posiadający bogaty bagaż doświadczeń zdobytych w kraju, jak i za granicą. Poniżej kilka jego refleksji na temat twórczości.

Tadeusz Rolke - fotograf humanista

Tadeusz Rolke to człowiek wybitny, niekwestionowany wzór do naśladowania dla młodych artystów. Czerpiąc pełnymi garściami z dokonań sztuki awangardowej, walczył z powielaniem utartych wzorów i schematów. Sięgając w pracy zawodowej po różne konwencje fotograficzne, odnosił sukcesy zarówno jako fotograf prasowy, mody, jak i fotografii kreacyjnej. W centrum jego twórczości zawsze najważniejszy był człowiek, ten który zapomina się i na moment staje się autentyczny. To nad nim pochylał się Rolke sprawiając, że każde z jego zdjęć stawało się niesłychanie ciekawą, poetycką opowieścią o ich życiu i miejscu na ziemi w ciągle zmieniającym się świecie.

Źródła: fot. Tadeusz Rolke, Agencja Gazeta