Dlaczego stare zdjęcia wywoływano w sepii?

źródło: pixabay

Kiedy oglądamy stare zdjęcia, to od razu zwracamy uwagę na to, że nie są one kolorowe, ale czarno-białe albo w odcieniu sepii. Fotografia barwna to wynalazek ok. połowy XIX wieku. W Polsce najsłynniejszym kolorowym zdjęciem jest fotografia barwna z początku XX wieku przedstawiająca krakowskie kwiaciarki. Co jednak wiemy o fotografii w odcieniach sepii? Kiedy i dlaczego pojawiła się w historii fotografii?

źródło: pixabay

Dawne zdjęcia w sepii

Sepia jest jedną z technik tzw. tonowania odbitek zdjęciowych. Pojawiła się jako alternatywa dla fotografii czarno-białej, gdyż była od niej trwalsza. Wynalazek zdjęć w brązowym odcieniu przypisywany jest francuskiemu fizykowi A. Fizeau. Najstarsze zachowane zdjęcie pochodzi z 1840 r. Uzyskanie takiej fotografii metodą tradycyjną polegało na podwójnej kąpieli odbitki i wiązało się ze skomplikowanym procesem chemicznym. Zanurzenie zdjęcia w pierwszym roztworze powodowało zmianę srebra w formę jonową, co odbarwiało odbitkę. Druga kąpiel zaś wytrącała w zaciemnionych miejscach siarczek srebra i odbitka zyskiwała charakterystyczne brązowe zabarwienie. Odcień sepii na zdjęciu uzależniony jest więc od jego kontrastu, czasu "odbielania" i barwienia oraz od temperatury kąpieli. W dawnej, klasycznej fotografii efekt sepii uważany był jako efekt uboczny procesu chemicznego. Miał podnosić trwałość odbitki. Nie traktowano więc zdjęć w sepii jako odrębnego, artystycznego wyrazu fotografii. Obecnie sepia spełnia rolę dekoracyjną, estetyczną i wartościującą dla zdjęcia. Pozwala nadawać naszym fotografiom niepowtarzalnego klimatu!

źródło: pixabay

Współczesne zdjęcia w sepii

Współcześnie w bardzo prosty sposób można wykonać odbitkę fotograficzną w sepii. Najczęściej dzieje się to poprzez edycję tradycyjnej, kolorowej fotografii wykonanej w technice cyfrowej. Edytujemy zdjęcie na komputerze w dostępnym programie do obróbki zdjęć bądź od razu ustawiamy taką funkcję w programie naszego aparatu cyfrowego!

Jeżeli chodzi o edytowanie fotografii kolorowej, to należy ją najpierw:

- Pozbawić zdjęcia kolorów
- Dokonać korekty balansu tonów
- Można zmiękczyć zdjęcie poprzez zastosowanie filtra "rozmycie"
- Wyostrzyć zdjęcie
- Nadać kontrast

W sieci dostępnych jest wiele tutoriali w popularnych programach do obróbki zdjęć, z których krok po kroku możecie nauczyć się przekształcać kolorowe fotografie w zdjęcia o charakterystycznym brązowym odcieniu. Potem wystarczy zdjęcia wywołać i już mamy gotowe, tradycyjne odbitki fotograficzne w odcieniach sepii.

źródło: pixabay

Carte de visite - fotografie w sepii

Fotografia na kartoniku, opatentowana przez Andre Adolphe'a Eugene Disderiego w 1854 r. często wykonywana była jako fotografia czarno-biała lub w sepii. Kartonikowe zdjęcia najczęściej prezentowały portret indywidualny lub zbiorowy. Zdjęcia te stały się biletami wizytowymi (wizytówkami), którymi wymieniano się wśród znajomych oraz obiektami kolekcjonerskimi (najpopularniejsze były te przedstawiające znane osoby). Zdjęcia miały określony format ok. 6x9 cm i były naklejane na większy kartonik z elementami dekoracyjnymi, a na rewersie z zamieszczonymi informacjami o autorze fotografii czy zakładzie fotograficznym. Cena portretu wykonanego jako carte de visite była dużo niższa niż jednostkowe, dagerotypowe zdjęcie lub namalowanie osobistego portretu! Upowszechnienie się tego typu zdjęć przyczyniło się do umasowienia fotografii. Najpopularniejszymi cartami de visite stał się wizerunek angielskiej monarchini Wiktorii, której podobizna została sprzedana w tej formie w nakładzie ok. 3-4 milionów! Carte de visite wykonywane były nawet przez zakłady fotograficzne w małych miejscowościach. Do dzisiaj wśród miłośników fotografii panuje moda na posiadanie chociaż kilku tego typu portretów.

źródło: freepik

Sepia - zdjęcia kolekcjonerskie

Najczęściej kolekcjonujemy zdjęcia własne. Wykonywane w technice cyfrowej zabierają nam miejsce na dysku, są posegregowane w folderach i opisane rok po roku, miesiąc po miesiącu, wydarzenie po wydarzeniu. Czasami zdarza nam się wywoływać zdjęcia i umieszczać je w tradycyjnych albumach. Warto pamiętać, że od wielu lat istnieje moda na kolekcjonowanie fotografii. Zbiory fotograficzne przechowywane są w wielu państwowych muzeach i placówkach kulturalno-oświatowych (np. Muzeum Historii Fotografii w Krakowie). Wielkie, często tematyczne kolekcje fotografii pozostają także w rękach kolekcjonerów prywatnych. Są to zdjęcia stare, a więc czarno-białe i zdjęcia w sepii. Na to modne zjawisko stworzono także termin "fotografia kolekcjonerska", oznaczający zbiory zdjęć o wyraźnych walorach artystycznych, często wykonanych technikami dawnymi. Zdjęcia kolekcjonerskie koniecznie muszą być ponumerowane i sygnowane. Aby znalezioną przez nas fotografię w sepii można było uznać za kolekcjonerską powinna ona spełniać następujące wymagania:

- trwałość archiwalna odbitki,
- nadany numer odbitki, np. 1/10 - odbitka pierwsza z dziesięciu,
- jeżeli to możliwe, określenie źródła zdjęcia, autora, zakładu fotograficznego,
- oznaczenie rodzaju odbitki (unikalna, tzw. vintage print lub life time print, odbitka nieautorska, copy print czyli reprodukcja oryginału, odbitka współczesna z oryginalnego negatywu),
- określenie pochodzenia - kto był jej właścicielem wraz z informacją o jej obecności w innych kolekcjach.

źródło:https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Napoleon_III,_CDV_by_Disderi,_1859-retouch.jpg
Napoleon III Bonaparte, portret na carte de visite, autor: A.A.E. Disderie z 1859 r.

Stare zdjęcia w sepii oraz fotografie czarno-białe mają swoje nieprzemijające atuty. Pomimo,że nasze oczy przywykły już od oglądania zdjęć kolorowych, bo tak widzimy otaczający nas świat na co dzień, to zdjęcia monochromatyczne powodują, że:

- widz jest zaskoczony
- zdjęcia te mają niesamowitą atmosferę i urok
- tego typu fotografie wydobywają ze zwiększoną siłą jaśniejsze elementy na płaszczyźnie
- stosowane do portretów łatwiej wydobywają ludzkie emocje
- uwypuklają grę światła i cienia, często niedostrzegalne na pierwszy rzut oka w odbitce kolorowej
- umożliwiają ekspresywne wydobycie faktury, struktury i kształtu fotografowanego obiektu (przedmiotu, pejzażu).

źródło: pixabay

Warto eksperymentować fotografując otaczającą nas rzeczywistość. Wykorzystując możliwości współczesnej techniki cyfrowej można bawić się sepią, tak, aby uatrakcyjnić fotografowane obiekty, ludzi, pejzaże i nadać im niepowtarzalny klimat. Jeżeli wywołamy zdjęcia w sepii, to efekt z pewnością zaskoczy nas i naszych bliskich. Takie zdjęcia mogą stać się okazjonalną pamiątką oraz świetnym prezentem. Pamiętajmy, że jedne z najdroższych zdjęć osiąganych na specjalistycznych aukcjach, to właśnie zdjęcia w sepii! W 20 światowych zdjęć, które osiągnęły zawrotne sumy jest zdjęcie J.P. de Prangey'a przedstawiające świątynię grecką w Atenach z 1842 r., które w 2003 r. osiągnęło sumę ok. 1,07 mln. dolarów!

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_najdro%C5%BCej_sprzedanych_fotografii#/media/File:113athenes-temple-de-jupiter-olympien-pris-de-lest.jpg