Ornitolog fotograf? Sfotografuj wróbla i inne skrzydlate stworzenia!

Ornitolog fotograf? Sfotografuj wróbla i inne skrzydlate stworzenia!

W życiu każdego fotografa nadchodzi moment, gdy zastanawia się nad tym, jak zrobić świetne ujęcie ptaka, które będzie można np. powiesić na ścianie w formie FotoObrazu. Jak słusznie przypuszczacie, nie jest to wcale łatwe zadanie. Ptaki są bardzo płochliwe, ruchliwe i niekiedy trudne do znalezienia! Nie mówiąc już o tym, że trzeba dobrać odpowiedni sprzęt oraz parametry. Chcecie, by w końcu udało się chociaż jedno zdjęcie sowy lub wróbla?

Jak przygotować się do ptasiej fotografii?

Przygotowanie się do ptasiej fotografii wymaga podjęcia kilku kroków:
1. Wybrania obiektu zdjęć i zgłębienia wiedzy o jego miejscu bytowania, zwyczajach czy zachowaniu.
2. Przygotowania odpowiedniego sprzętu fotograficznego oraz ubioru.
3. Przetestowania technik fotografowania i ustawień.

Zanim dowiecie się więcej o powyższych punktach, przytoczymy kilka wskazówek, które pomogą wam w ptasiej fotografii:

1. Najłatwiej uchwycić ptaka w momencie odlotu lub przylotu. Jeśli odbija się on od miękkiego lub elastycznego podłoża, mamy większe szanse na wyraźne zdjęcie.
2. Zdjęcia nie zawsze muszą być wyraźne – fotografując ptaki w locie możemy celowo rozmyć np. końcówki skrzydeł, nadając w ten sposób większej dynamiki całemu kadrowi.
3. Łatwiej uchwycić mniejsze gatunki ptaków, które nie boją się ludzi. Najtrudniejszym tematem są drapieżniki, które można jednak skusić mięsną zakąską.
4. Fotografując ptaki miejmy na uwadze szacunek do środowiska naturalnego. Zwierzęta fotografowane w pobliżu gniazd mogą nawet porzucić swoje młode! Dobre zdjęcie nie powinno być robione za wszelką cenę.
5. Polując z aparatem na rzadkie lub drapieżne gatunki zwierząt miejmy na uwadze prawo, które może nie zezwalać na ingerencję w ich środowisko naturalne. Jeśli chcemy zająć się fotografią ptasią profesjonalnie, możliwe, że będziemy musieli uzyskać kilka zgód.
6. By uzyskać wyraźne zdjęcie ptaka w locie najlepiej celować ok. 20 cm przed nim, zawsze używając ustawienia manualnego ostrości. Autofocus w większości przypadków nie daje sobie rady z taką prędkością ostrzenia.

Techniki fotografowania skrzydlatych stworzeń

Zacznijmy od tego, że fotografowanie ptaków jest bardzo trudnym przedsięwzięciem. Jeśli wydaje wam się, że wystarczy postawić w zimie karmik i zaczekać na latających towarzyszy lub wybrać się do parku, to jesteście w błędzie. Nie mniej najłatwiejszym obiektem fotografowania są małe gatunki ptaków, które są przyzwyczajone do obecności ludzi.

Istnieją dwie główne techniki fotografowania ptaków. Która jest lepsza? Musicie wypróbować obie i podjąć samodzielnie decyzję. Być może najlepiej będzie używać ich wymiennie? Przechodząc do rzeczy, pierwszą techniką jest skradanie się. Gdy wypatrzymy już naszego skrzydlatego modela, musimy znaleźć się jak najniżej i bezszelestnie się do niego zbliżyć. Ruchy muszą być bardzo wolne, przerywane postojami, gdyż możecie być pewni, że pozostaniecie przez cały czas pod czujnym spojrzeniem ptaka! Najłatwiej podejść do osobnika, który jest sam. Dlaczego? Większa grupa ptaków ma zawsze strażnika, który alarmuje o niebezpieczeństwie. W przypadku samotnika mamy szansę na jego zmniejszoną czujność lub zagapienie się.

Drugą techniką jest czatowanie. Jest to sprawdzony sposób na zrobienie dobrych zdjęć wielu gatunkom dzikich zwierząt, które nie zostaną w ten sposób spłoszone naszą osobą. W przypadku ptaków nie musimy obawiać się o nagły atak z ich strony jak w czasie fotograficznego polowania na dziki czy niedźwiedzie. Podstawą jest przygotowanie dobrego zamaskowania i cierpliwość. Nie możemy wykonywać nagłych ruchów; warto mieć pod ręką ciepły napój i przekąskę. Opcji mamy kilka, począwszy od kupienia ubrania w stylu moro, specjalnego przykrycia imitującego środowisko aż do zbudowania niewielkiego szałasu. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że czatowanie z aparatem będzie trwało długie godziny, chyba że będziemy mieli szczęście.

Oczywiście jeśli chcemy wykonać kilka zdjęć ptaków np. w czasie rodzinnego spaceru czy na wakacjach, możemy wykorzystać chwilę. Jest to jednak bardziej liczenie na łut szczęścia, niż zaplanowana sesja. Nie mniej nikt nie mówi, że mając odpowiedni sprzęt i znając parametry nie zrobimy kilku wspaniałych ujęć idealnych do FotoKalendarza czy albumu zdjęć.

Jak ustawić aparat do fotografowania ptaków

Przede wszystkim musimy przestawić aparat z trybu pojedynczych zdjęć na serię. Dlaczego? Każde naciśnięcie spustu migawki to strata min. 1 sekundy, a w przypadku wolnej karty lub słabszego sprzętu nawet kilku sekund. Robiąc zdjęcia seryjne mamy szansę na uchwycenie lepszego kadru.

To, czy będziemy fotografowali w trybie AF (AutoFocusa) czy ustawiali ostrość ręcznie zależy od rodzaju zdjęcia. W przypadku uchwycenia ptaka np. na drzewie lepszym rozwiązaniem jest AF. Jeśli zależy nam na zdjęciu w locie, częściej sprawdzi się manualne ustawienie ostrości.

W czasie fotografowania ptaków warto stosować jak najkrótszy czas otwarcia migawki – maksymalnie 1/2000 s, by zamrozić ruch ptaka. Przysłonę ustawiamy na wartość minimalną – najlepiej 2.8 do 5.6. Większe liczby nie pozwolą na uzyskanie efektownych zdjęć z małą głębią ostrości. ISO ustawiamy na poziomie 200-400, w zależności od jasności obiektywu i pory dnia, w której wykonujemy zdjęcia.

Najlepszy sprzęt dla fotografa-ornitologa

Sprzęt fotograficzny poza odpowiednią techniką i przygotowaniem odgrywa główną rolę. Niestety w fotografii ptaków nie ma kompromisów. Potrzebujemy jak najszybszego aparatu i długiego, jasnego obiektywu. Wykonanie doskonałych ujęć cyfrówką jest możliwe, ale bardzo czasochłonne i wymagające długiej obróbki graficznej.

Obiektyw dla fotografa-ornitologa musi mieć długą ogniskową od 300 w górę (najlepiej 500, 600) i duży otwór względny. Samo body powinno być szybkie, posiadać dużą liczbę zdjęć seryjnych na sekundę oraz spory bufor pamięci. Ważny jest również parametr odpowiedzialny za głębię ostrości – obiektyw o f/2.8 będzie idealny do fotografowania ptaków. Dużym problemem jest wybranie między obiektywem stałoogniskowym i zmiennoogniskowym. W pierwszym przypadku mamy szansę na wyraźniejsze zdjęcia z lepszym efektem artystycznym, a w drugim szybciej wykonamy dobre ujęcie. Nietrudno wyobrazić sobie sytuację, gdy czekamy na ptaka, który ma zjawić się w zasięgu naszego obiektywu i w ostatniej chwili odlatuje… W przypadku zmiennej ogniskowej, mamy większe szanse na wykonanie zdjęcia.

Wielu profesjonalistów stosuje również konwertery, które wydłużają ogniskową. Musimy jednak liczyć się z tym, że stracimy nieco na głębi ostrości.

Przydatnym narzędziem w czasie pracy fotografa jest zawsze statyw. Uchwycenie wyraźnego zdjęcia ptaka bez niego jest prawie równe z cudem, szczególnie w locie. Niektórzy profesjonaliści w czasie sesji zabierają także ze sobą dodatkowe oświetlenie pod postacią przenośnej lampy błyskowej lub blendę, którą kierują światło na postać ptaka. Zdjęcia w locie, gdy słońce oświetla osobnika z tyłu, są naprawdę widowiskowe, ale wymagają doświetlenia od przodu.

Gdzie szukać informacji o ptakach

Najlepszym okresem do fotografowania ptaków jest zima oraz wiosna. Zima ze względu na to, że łatwiej je dostrzec, a wiosna to okres łączenia się ich w stada, przez co prościej namierzyć miejsce żerowania czy spoczynku.

Tak jak pisaliśmy wcześniej, zanim rozpoczniemy przygodę z ptasią fotografią, musimy poznać naszego modela. Inaczej będzie zachowywał się znany wszystkim wróbel, inaczej przemieszczający się głową w dół kowalik, a jeszcze inaczej bocian, który łapie na łące żaby.

Jakie ptaki spotkamy w naszych ogrodach, jeśli to od nich chcemy rozpocząć swoją przygodę z ptasią fotografią?

- jemiołuszka,
- jeżyk,
- rudzik,
- wróbel,
- jaskółka,
- sroka,
- szpak,
- kowalik,
- gawron,
- mazurek,
- gołąb,
- kawka,
- grubodziób.

Nad wodą możemy mieć okazję do sfotografowania:

- mewy,
- gęsi,
- cyraneczki,
- wąsatki,
- nura,
- rybitwy,
- dubelta,
- bączka,
- kulika,
- łabędzia,
- perkoza,
- podgorzałkę,
- ślepowrona.

Na wsi i na polu warto zapolować z obiektywem na:

- dudka,
- bociana,
- derkacza,
- żurawia,
- kuropatwę,
- myszołowa.

Istnieje kilka portali, z których możecie czerpać informacje na temat zwierząt, a są to m.in.:

Jestemnaptak.pl – opisują gatunki pojawiające się w ogrodzie, na wsi, w parku wraz z podaniem cech charakterystycznych np. osobowości itd.

Ptop.org.pl – Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków – dowiemy się m.in. które gatunki są pod ochroną.

Kochamptaki.pl – przegląd najpopularniejszych gatunków ptaków.

Bird-watching.pl – to internetowy atlas ptaków, w którym znajdziecie praktycznie każdego latającego osobnika.

Fotografia dzikich zwierząt jest wielkim wyzwaniem

Nikt nie mówił, że fotografowanie ptaków jest prostym zadaniem. Tak jak w przypadku pozostałych gałęzi fotograficznych dla chcącego nic trudnego, jednak fotografia przyrodnicza jest jedną z najbardziej wymagających rodzajów. Profesjonalny sprzęt, znajomość parametrów i niezrównana cierpliwość dalej nie gwarantują sukcesu w czasie sesji. Wszystko zależy od humoru skrzydlatego modela! Zapozuje? Ucieknie? Kto to może przewidzieć! Jednak gdy zdjęcie w końcu się uda, trzeba to uczcić i zamówić np. nowy FotoKubek w dobrym fotolabie cyfrowym.

Próbowaliście już swoich sił w fotografowaniu ptaków?